Ինքնուրույն աշխատանք

1. Լրացնել բաց թողնված բառերը:

Ավատատիրության հաստատումը Հայաստանում, հասարակական գործընթացՄեծ Հայքի թագավորությունում/4-5-րդ դարեր/:Հայաստանում հին դարերից միջնադար անցումը տեղի էր ունենում ավատատիրական (ֆեոդալական) ուղիով։ Ավատ բառի հիմքում «իհավատ», «հավատարմություն (ծառայել)» իմաստն է։ 1

2. Վաղ միջնադարի Հայաստանում հաստատվում են ավատատիրական հարաբերություններ։ Ավատատիրական հարաբերություններին բնորոշ էր./առնվազն 3 բնորոշում/
Աստիճանակարգ,ծառայելու և տեր լինելու հատկությունը,նախարարների և թագավորների միջև հակասությունները։ 1

3. Լրացնել բաց թողնված բառերը:

Ավատատիրական հասարակությունը բաղկացած էր Ազատներ և անազատներ։

Ազատ էին իշխանները, թագավորները և հոգևորականները:

Ժողովրդի մյուս հատվածը անազատներն էին, որոնք կազմում էին բնակչության մեծ մասը։

Ազատները և անազատները միմյանցից տարբերվում էին իրենց իրավունքներով և պարտականություններով: 1

4. Առավել հզոր իշխանական տոհմերը, բացի իրենց կալվածքից, ունեին նաև համապետական կարևոր պաշտոններ, որոնք կոչվում էին գործակալություններ։ Գործակալությունները պատկանում էին իշխանական տոհմերին՝ ժառանգական իրավունքով։
Թագակապ ասպետներ,Մարդպետություն,Մախղազություն,մեծ դատավություն և սպարապետություն,Հազարապետություն:

Նշել գործակալությունները, իրենց գործառույթները:
Թագակապ ասպետներ-նրանք էին դնում թագը ոչ մեկ չէր կարող դնել
Մարդպետություն-Նա հետևում էր ներքին գործերին
Հազարապետություն-Նրանք օգնում էին շինարարություն մեջ,հարկահավաքի մեջ։
Մախղազություն-Թիկնապահ
Մեծ դատավություն և սպարապետություն-Գլխավոր հրամանատարը սպարապետն էր։ 1

5. Ավատատիրության շրջանում հողը սեփականության և ժառանգականության հիմունքներով պատկանում էր միայն ազատներին։ Հողատեր լինելը իրավունքների հետ նաև մի շարք պարտականություններ էր ենթադրում հողատիրոջ համար։ Վաղ միջնադարում գոյություն ունեին հողատիրության տարբեր ձևեր, որոնք էին:
Ժառանգականություն, պարգևական, գանձագին: 0,5

6. Արշակունյաց արքայատոհմի գահակալության օրոք հայկական բանակի թիվը հասել է 100-120 հազարի։ Այն կազմված էր հեծյալից և հետևակիվ։ Ազատներից բաղկացած հեծելազորը կոչվում է նաև այրուձի: 1

7. Հայատառ ծածկագրերը

Մեզ են հասել հայատառ ծածկագրեր և հայերեն այբուբենի հիման վրա արված ծածկագրեր։ Այդ ծածկագրերն արվել են տարբեր նպատակներով, օրինակ, որպեսզի խարդախ մարդիկ չկարողանան հայտնաբերել և փոխել որևէ ստեղծագործության հեղինակի անունը, կամ որևէ արհեստի ներկայացուցիչ վարպետ, ցանկանալով իր լավագույն գիտելիքները փոխանցել բարի նպատակներ ունեցող մարդկանց, դրանք գրի է առել ծածկագրված։ Նրանք, հավանաբար, մտածել են, որ խարդախ մարդիկ այնքան հետևողական չեն լինի, որպեսզի փորձեն հասկանալ ծածկագիրը։ Առկա են նաև քաղաքական բնույթի ծածկագրեր։ Նկ. 2-ում ներկայացված է հայոց այբուբենի ծածկագրային համակարգերից մեկը, փորձի՛ր հասկանալ այն և վերծանել ստորև այդ համակարգով ծածկագրված մշակութային գործչի անունը՝ ՕՕՕ.. Օ::. ՕՕՕՕ.. ՕՕՕՕ::. ՕՕՕ::: ՕՕՕ:::: ՕՕՕ.. Օ. ՕՕՕ::. ՕՕՕՕ:: ՕՕՕ::: ՕՕՕՕ:::

Օգնություն.

✣ Օ. Օ.. Օ… Օ:: Օ::. Օ::: Օ:::. Օ:::: Օ::::.

✣ ՕՕ. ՕՕ.. ՕՕ… ՕՕ:: ՕՕ::. ՕՕ::: ՕՕ:::. ՕՕ:::: ՕՕ::::.

✣ ՕՕՕ. ՕՕՕ.. ՕՕՕ… ՕՕՕ:: ՕՕՕ::. ՕՕՕ::: ՕՕՕ:::. ՕՕՕ:::: ՕՕՕ::::.

✣ ՕՕՕՕ. ՕՕՕՕ.. ՕՕՕՕ… ՕՕՕՕ:: ՕՕՕՕ::. ՕՕՕՕ::: ՕՕՕՕ:::. ՕՕՕՕ:::: ՕՕՕՕ::::

✣ Հայոց այբուբենի հիման վրա ստեղծված ծածկագրային համակարգ
Մեսրոպ Մաշտոց 1

8. IV դարի վերջին քառորդում ծանր ժամանակներ են սկսվում հայոց անկախ թագավորության համար։ Հռոմի և Պարսկաստանի պայքարը տարածաշրջանում գերիշխանության համար անընդհատ բարդ խնդիրների առջև էր կանգնեցնում Մեծ Հայքի թագավորության արքաներին։ Այս երկու հզոր կայսրությունները մշտապես ձգտում էին Հայաստանը դարձնել իրենց դաշնակիցը, տեղակայել իրենց զորքերը Հայկական լեռնաշխարհի՝ մարտավարական տեսանկյունից բարենպաստ վայրերում։ Այսպիսի իրավիճակում Արշակունյաց արքաների հիմնական խնդիրը պետք է դառնար Ներքին ուժերի համախումբը երկրի անկախությունը պահպանելու համար։ 1

9. Համեմատել Արշակ Երկրորդ, Պապ թագավորների ներքին, արտաքին քաղաքականությունները:
Այս երկու թագավորներն էլ իմ կարծիքով հայրենասեր էին։ Երկուսնել վարում էին անկախ քաղաքականություն առաջնորդվելով երկրի շահերով։ 1

10. Արշակունյաց արքայատոհմի անկման պատճառները:
Երբ Խոսրով 4-ը մահացավ, նրա փոխարեն սկսեց կառավարել Վռամշապուհի որդին՝ Արտաշեսը։ Նա կառավարել էր (422-428 թ․։ Բայց նա չէր զբաղվում պետական գործերով։ 1